Schildklier

Vandaag getest, morgen de uitslag.

• Geen wachttijd.
• Persoonlijk advies over de uitslag
• Klinieken in 8 steden.
• BIG-Geregistreerde artsen
• Ook in de avond en in het weekend

Wat is de schildklier?

De schildklier is een vlindervormige orgaan dat zich bevindt tegen de luchtpijp aan, aan de voorzijde van de hals, voor en onder het strottenhoofd. Een schildklier bij een volwassene is ongeveer 2 bij 4 cm. Een normale goed functionerende schildklier zie en voel je niet of nauwelijks.

De schildklier maakt hormonen die betrokken zijn bij het omzetten van het voedsel dat je eet in energie (stofwisseling) voor alle onderdelen van het lichaam . Zo beïnvloedt de schildklier, onder andere, de hartslag, bloeddruk, temperatuurregulatie, eetlust, opname van voeding uit de darmen en de beweeglijkheid van de darm.

De hormonen die gemaakt worden door de schildklier zijn thyroxine (T4) en tri-joodthyronine (T3). Deze worden afgegeven aan het bloed en getransporteerd naar alleonderdelen van het lichaam. Voor het aanmaken van dezehormonen wordt de schildklier aangestuurd door twee structuren in de hersenen, genaamd de hypothalamus en hypofyse. Wanneer er weinig schildklierhomonen aanwezig zijn in het bloed, zal de hypothalamus het thyreotropinevrijmaked hormoon (TRH) afgeven en zet zo de hypofyse aan tot het aanmaken van threoidstimulerend hormoon (TSH). TSH stimuleert op zijn buurt stimuleert dan de schildklier om meer schildklierhormonen te maken. Indien er teveel schildklierhormonen aanwezig zijn in het bloed worden eerst de hormonen van de hypothalamus en vervolgens die van de hypofyse verminderd, welke op hun buurt voor het verminderen van de productie van schildklierhormonen zal zorgen. Door dit terugkoppelingsmechanisme zal bij een goed functionerende schildklier altijd voldoende schildklierhormoon in het lichaam aanwezig zijn.

Schildklieraandoeningen

Werkt de schildklier te snel, dan noemen we dat hyperthyreoïdie en maakt de schildklier teveel schildklierhormonen aan. De hypothalamus en hypofyse gaan, als gevolg daarvan, minder hormonen afgeven in een poging om de snel werkende schildklier af te remmen, maar de zieke schildklier reageert hier niet op. Dit zorgt voor een verhoogde stofwisseling welke kan resulteren in klachten zoals hartkloppingen, afvallen, een gejaagd gevoel, transpireren, diarree en onrustig slapen.

Werkt de schildklier te langzaam, dan heet dat hypothyreoïdie en worden er juist minder hormonen gemaakt door de schildklier. Als reactie hierop maken de hypothalamus en hypofyse meer hormonen aan met als doel de schildklier te stimuleren om meer schildklierhormonen aan te maken maar de zieke schildklier reageert hier niet op. Deze vertraagde stofwisseling die ontstaat kan klachten zoals vermoeidheid, gewichtstoename, traagheid in denken en handelen, kortademigheid en obstipatie veroorzaken. Een voorbeeld van een ziekte die hypothyreoïdie veroorzaakt is de ziekte van Hashimoto. Het is een auto-immuunziekte waarbij er sprake is van een chronische ontsteking van de schildklier welke uiteindelijk een vertraagde werking van de schildklier geeft.

Het is ook mogelijk om hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie te ontwikkelen op basis van ziekte van de hypothalamus en hypofyse waarbij er respectievelijk onvoldoende hormonen of teveel hormonen aangemaakt worden door de hypothalamus of hypofyse. De schildklier wordt hierdoor niet aangestuurd waardoor er respectievelijk te weinig of te veel schildklierhormonen worden aangemaakt. Wanneer de oorzaak in de hypofyse ligt, wordt het secundaire hypothyreoïdie/hyperthyreoïdie genoemd. Is de hypothalamus de veroorzaker is, wordt het tertiaire hypothyreoïdie/hyperthyreoïdie genoemd.

Wanneer testen?

Het advies is om bij klachten die zouden kunnen passen bij hyperthyreoide zoals hartkloppingen, afvallen, een gejaagd gevoel, transpireren, diarree en onrustig slapen of klachten passend bij hypothyreoïdie zoals vermoeidheid, gewichtstoename, traagheid in denken en handelen, kortademigheid en obstipatie een test uit te voeren om de schildklier als oorzaak van de klachten aan te kunnen tonen dan wel uit te sluiten.

Wat houdt een schildklieronderzoek in?

Om schildklieraandoeningen te diagnosticeren en te behandelen is het belangrijk om bloedonderzoek te doen waarbij er wordt gekeken naar de schildklierhormonen. De diagnostiek van schildklieraandoeningen is complex, echter met twee simpele testen kan wel een goede indicatie worden gegeven van de schildklierfunctie. In eerste instantie wordt alleen het hormoon TSH bepaald, bij een afwijkende waarde voor TSH wordt er verder gekeken en wordt het hormoon FT4 bepaald.

TSH

De aansturing van de schildklier gebeurt in de hersenen, namelijk in de hypothalamus en de hypofyse. De hypothalamus stuurt een signaal (TRH) naar de hypofyse om het hormoon TSH (Thyreoïd/schildklier stimulerend hormoon) aan te maken. Dit hormoon kunnen we testen en geeft een goede indruk over de schildklierfunctie en is daarmee ook het eerste dat wordt getest. Simpel uitgelegd werkt het als volgt: 

Te trage schildklier (hypothyreoïdie)

Er is te weinig schildklierhormoon in het lichaam aanwezig. In reactie daarop maakt de hypofyse veel TSH. Dit noemen we hypothyreoïdie oftewel de schildklier werkt te traag. In het bloed zijn de TSH-waarden dan (veel) hoger dan normaal.

Te snelle schildklier (hyperthyreoïdie)

Er is teveel schildklierhormoon in het lichaam aanwezig. De hypofyse reageert daarop door weinig TSH aan te maken. Dit noemen we hyperthyreoïdie oftewel de schildklier werkt (te) snel. In het bloed zijn de TSH-waarden dan (veel) lager dan normaal.

T4 en T3

De schildklier maakt twee soorten hormonen aan onder invloed van TSH:

T4 (thyroxine) en T3 (thyronine)

Het hormoon T4 wordt ook wel de voorloper genoemd van T3, want T3 is het werkzame hormoon. Deze hormonen worden opgeslagen in de schildklier en vrijgegeven wanneer het lichaam daar om vraagt. Onder invloed van verschillende weefsels en cellen wordt T4 naar behoefte omgezet in T3. Dat gebeurt voornamelijk in de lever, maar ook in bijvoorbeeld de spieren en de hersenen.

Bronnen

• https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen
• https://www.hypofyse.nl/informatiebibliotheek-hypofyse/diagnose-en-onderzoek/normale-schildklierwaarden-toch-klachten-over-t3-t4-2011/#:~:text=De%20FT4%2Dtest%20(%3D%20Vrij,zal%20het%20FT4%20gaan%20stijgen.
• https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen/de-schildklier/diagnose-stellen/bloedonderzoek/#:~:text=De%2520TSH%252Dwaarde%2520is%2520een%2520indicatie%2520hoe%2520de%2520schildklier%2520functioneert.&text=Als%2520er%2520te%2520weinig%2520schildklierhormoon,(veel)%2520hoger%2520dan%2520normaal