Heb ik een Herpes Genitalis Infectie?

Herpes bij de geslachtsdelen ofwel herpes genitalis wordt veroorzaakt door het humaan herpesvirus (HHV), beter bekend onder de naam herpes simplex virus type 1 en 2. Een infectie kan zorgen voor blaasjes bij de penis, vagina of anus (herpes genitalis) of bij de mond/lippen (herpes labialis).

Daarnaast kunnen klachten ontstaan zoals pijn, een branderig gevoel bij het plassen en bij vrouwen jeuk en vaginale afscheiding. Deze klachten ontstaan meestal binnen een week na het oplopen van de besmetting. Een eerste infectie met herpes verloopt vaak het hevigst met pijnlijke blaasjes. Niet iedereen die besmet is met het virus krijgt ook daadwerkelijk klachten.

Hoe wordt herpes overgedragen?

Herpes genitalis is overdraagbaar door onbeschermd seksueel contact. Condoomgebruik beschermt helaas niet 100%. Als het virus vanuit de blaasjes in aanraking komt met de penis, vagina, anus en mond kan het een infectie veroorzaken. Het virus kan ook via de handen en vingers worden overgedragen.

Zo’n 2 – 12 dagen (gemiddeld 4 dagen) na het eerste contact met het virus treden de eerste pijnlijke blaasjes op. Een eerste, zogeheten primo-infectie, verloopt vaak erg heftig. Naast pijnlijke blaasjes kun je andere symptomen ervaren zoals koorts, spierpijn en pijnlijke gezwollen lymfklieren in de liezen (bij genitale herpes). Je kunt je daardoor erg naar voelen.

Deze heftige klachten komen vaker voor bij vrouwen (70% van de primo-infecties) dan bij mannen (40% van de primo-infecties).

Mannen hebben ook vaker een infectie zonder symptomen of zonder dat zij die opmerken. Volgens de literatuur verloopt slechts 37% van de nieuwe genitale herpesinfectie (primo-infecties), die door HSV-2-worden veroorzaakt, met symptomen. Voor HSV-1 ligt dit percentage rond de 67%. De rest van de infecties oftewel de meerderheid van de genitale herpesinfecties, verloopt asymptomatisch of wordt niet als zodanig herkend.

Zowel genitale herpes als een koortslip worden veroorzaakt door het herpes simplex virus. De infectie kan daarom ook worden overgedragen via orale seks. Het is mogelijk dat je het type virus dat normaalgesproken op de lippen/mond voorkomt genitaal krijgt en andersom. In dat geval verloopt de infectie vaak milder en dooft eerder uit. Wanneer er sprake is van actieve blaasjes is de kans op besmetting het grootst. Vlak voor het ontstaan van de blaasjes en als ze net weg zijn, kun je ook het virus overdragen via de slijmvliezen.

Hoe weet ik het zeker?

De diagnose herpes genitalis kan door een arts worden gesteld middels het herkennen van de blaasjes op de geslachtsdelen welke typisch zijn voor deze infectie. Veel cliënten vinden dat deze manier van diagnostiek niet voldoende zekerheid geeft.

Indien gewenst kan de arts een aanvullende test doen door middel van een wattenstokje waarmee blaasjesvocht wordt afgenomen en onderzocht op het herpesvirus. Zodoende kun je erachter komen om welk type herpesvirus het gaat; herpes simplex virus type 1 (HSV1) of herpes simplex virus type 2 (HSV 2).

Het type HSV1 is geassocieerd met herpes labialis oftewel de koortslip. Wanneer dit type herpesvirus op de genitaliën voorkomt is het gunstig voor het verloop van de infectie. Het type HSV2 wordt geassocieerd met genitale herpes en heeft een heftiger beloop met frequentere uitbraken wanneer het genitaal optreedt. Het kan daarom fijn zijn om te weten met welk type herpes je geïnfecteerd bent. Helaas blijft het moeilijk om de uitbraakfrequentie te kunnen voorspellen. Er zijn grote individuele verschillen.

Let op! De test op herpes door middel van blaasjesvocht is vooral betrouwbaar in de eerste 2-3 dagen na het optreden van de blaasjes. De test onderzoekt de aanwezigheid van erfelijk materiaal van het virus en juist op dat moment zitten er de meeste virale deeltjes in het blaasjesvocht. Zodra de blaasjes beginnen in te drogen is testen niet meer mogelijk.

We krijgen veel vragen van cliënten over het testen van herpes genitalis via bloed. Het is mogelijk om het bloed te testen op antistoffen tegen het herpesvirus. Hiermee kan worden aangetoond of iemand ooit met het virus in aanraking is geweest. Het bloedonderzoek is helaas niet specifiek genoeg en kruisreacties tussen de verschillende typen herpes (er zijn er meer dan 2) komen vaak voor. Qua genetische opbouw lijken de HSV-1 en HSV-2 varianten enorm veel op elkaar en ze zijn daarom moeilijk van elkaar te onderscheiden.

Daarnaast zal de uitslag geen informatie geven over het moment van infectie (recent of in het verleden). Om die redenen wordt het bloedonderzoek naar herpes simplex vaak als niet zinvol geacht. Indien jouw partner bijvoorbeeld herpes heeft en je wilt daarom jezelf op herpes laten testen, dan is het alleen nuttig als de uitslag negatief blijkt. Dit betekent dat je geen herpes hebt en dat je er nooit mee besmet bent geweest, mits de juiste incubatietijd en windowfase in acht is genomen. Komt de test positief terug dan zegt dit dus heel weinig en is de test eigenlijk nutteloos.

Ik heb herpes, wat nu?

Herpes is helaas niet te genezen. Wel kan er medicatie worden gegeven om de klachten te verminderen. Bij een eerste herpesinfectie kunnen virusremmers de ernst van de klachten doen afnemen en de duur van de uitbraak verkorten.

Als je eenmaal een herpesinfectie hebt gehad, blijft het virus altijd in jouw lichaam aanwezig. Het virus kan opnieuw actief worden wanneer er sprake is van verminderde weerstand of stress. In dit geval kun je virusremmers gebruiken om de duur van de uitbraak te beperken. Als je ze op tijd inneemt kun je zelfs een uitbraak voorkomen. De virusremmers werken het best als je ze inneemt voordat de blaasjes ontstaan.

Veel mensen die herpes hebben, herkennen de mogelijke uitbraak doordat zij een tintelend, branderig of licht jeukend gevoel ervaren op de plek waar de uitbraak altijd optreedt. Wanneer je vaker dan 6 keer per jaar een uitbraak hebt, kan het verstandig zijn voor een langere tijd de virusremmers in te nemen om nieuwe uitbraken te voorkomen.

Moet ik het mijn partner(s) vertellen?

Het herpes simplex virus blijft altijd in jouw lichaam aanwezig wanneer je ooit besmet bent geraakt. Het bevindt zich in de aangedane zenuwbaan en trekt zich terug. In veel gevallen bouwt jouw lichaam op den duur voldoende immuniteit op om ervoor te zorgen dat het virus netjes teruggetrokken blijft.

Helaas kun je al besmettelijk zijn voor je partner(s) zelfs als het virus nog geen blaasjes heeft veroorzaakt. Je scheidt dan de virusdeeltjes uit via je slijmvliezen en daardoor kun je jouw partner besmetten.

Het is belangrijk om je vaste sekspartner(s) te vertellen dat je herpes hebt. Ook wanneer je geen uitbraken hebt en misschien al heel lang geen uitbraak meer hebt gehad. Gebruik met niet vaste partners altijd een condoom zodat je voorkomt dat je het virus overdraagt en tevens voorkomt dat je een soa oploopt. Heb je een uitbraak, dan is het beter om helemaal geen seks te hebben. Wil je dit toch, dan vergroot je de kans op overdracht. Gebruik dan in ieder geval een condoom. Vermijd orale seks als je een koortslip hebt en laat je niet oraal bevredigen door iemand met een koortslip.

Wil je meer informatie over herpes genitalis of bestaat er twijfel over een mogelijke herpesinfectie? Maak dan een afspraak met een van onze artsen bij de StadsKliniek.

Auteur: R.C. van der Bilt, MSc

Bronnen:

https://lci.rivm.nl/richtlijnen/herpessimplexvirusinfecties

https://www.soaaids.nl/nl/soas/meest-voorkomende-soas/herpes-genitalis